Hanife AYGÜN Klinik Psikolog
Köşe Yazarı
Hanife AYGÜN Klinik Psikolog
 

BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?

Bipolar bozukluk tüm nüfusu etkileyen yaygın psikiyatrik bozukluklardan biridir. Tedavi edilmediğinde erken ölüm, genel sağlık durumunda bozulma gibi olumsuz sonuçlar yaratırken, doğru tanınıp, uygun bir şekilde tedavi edildiğinde hastanın yaşam kalitesini arttırmak mümkün olabilmektedir. Bipolar bozukluk, iki uçlu duygu durum bozukluğu, manik depresif hastalık, iki uçlu mizaç bozukluğu, bipolaraffektif bozukluk gibi isimlerle bilinen ve tüm dünyada yaklaşık her 40-50 kişiden birini etkileyen bir hastalıktır. Bipolar bozukluğu olan kişi, sıklıkla duygu durumunda aşırı yükselmelerden (duygu durum yükselmesi veya mani) çöküşlere (depresyon) ve yine yükselmelere dönüşen ve çoğu zaman aralarda normal duygu durum dönemleri bulunan dalgalanmalar yaşar.   Bipolar (iki uçlu) kelimesi, hastaların iki aşırı duygu durum arasında gidip geldiğini ifade etmek için kullanılır. Ruh hali ve duygular açısından bir kutup depresyonu, diğer kutup mani ya da daha hafif şiddetteki hipomaniyi temsil eder.   Bütün insanların duygusal dünyasında, ruh halinde değişiklikler, inişler-çıkışlar olur. Herkes günlük yaşamında dakikalar, saatler veya bazen birkaç gün süren öfke, sevinç, üzüntü, coşku, keder, huzursuzluk, endişe duyguları arasında iniş çıkışlar yaşayabilir. Ancak bipolar bozuklukta yaşamsal olaylarla kısmen veya tamamen ilişkisiz olarak, uzun süren, keskin iniş çıkışların olduğu, yoğun duygu durum değişimleri yaşanır. Bu değişimler düşünceleri, duyguları, fiziksel sağlığı, davranışları, kişinin işlevlerini ve yaşamını etkiler. Yani bipolar bozukluk duygularda, düşüncelerde, enerjide ve davranışlarda aşırı değişikliklerle seyreden, kişinin kendisini aşırı coşkulu (mani/hipomani dönemleri) veya çok durgun (depresyon) hissetmesine yol açan, tedavi edilebilen bir ruhsal hastalıktır. Bazı kişilerde ise bu duygu iniş çıkışları saf çökkünlük ya da coşku/sinirlilik olarak görülmez, her ikisinin karışımı (karma belirtili) yani hem depresyon hem de mani belirtileri bir arada görülebilir.   Bipolar bozukluğun tek ve kesin bir nedeni henüz belirlenememiştir. Ancak biyolojik, genetik(ırsi) ve çevresel bir çok etkene bağlı olarak hastalığın ortaya çıktığı bilinmektedir. Bipolar bozukluk genellikle 15-24 yaş arasında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer.Her yaşta görülebilir (7’den 77’ye) ama en sık 20’li yaşların başında başlar. Her 100 kişiden 1-2’sinde görülür. Tüm dünyada benzer sıklıkta görülmektedir. Kadın erkek arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Çocuklarda ve 65 yaş üstünde nadiren yeni teşhis edilmiş mani  dönemi görülür.   Bipolar bozukluğun tedavisi sadece ilaç içmeyi kapsamamaktadır, aynı zamanda düşünce ve davranışları düzenleyen psikoterapötik yaklaşımı da içermektedir. Tedavide ilaç ve psikoterapinin birlikteliği gereklidir. Bipolar bozuklukla başa çıkabilmeyi başarmak tedavinin en önemli bölümüdür. Psikoterapi, ilaç tedavileri ile birlikte uygulandığında, hastalara ve ailelerine destek, eğitim ve rehberlik sağlamaktadır.   Psikoterapi ayrıca, gelişmekte olan bir hastalık döneminin erken belirtilerini saptamaya da yardımcı olabilmektedir.Çoğu zaman, hızla başlatılan tedavi tam gelişmiş bir depresyon veya mani krizini önleyebilir. Psikoterapi bireysel olarak hastaya, aileye, aile ile birlikte hastaya ve grup olarak uygulamayı kapsa- maktadır. Davranışçı psikoterapi yaklaşımı ile bipolar bozukluk belirtileri ile nasıl uğraşılacağı, kişilerde yeni hastalık dönemlerini ortaya çıkarabilecek streslerle başa çıkmasına çalışılmaktadır. Bilişsel psikoterapi yaklaşımı ile bipolar bozuklukta kişilerin depresif ve yükselmiş duygu durumlar sırasında ortaya çıkan çarpık düşünceler ve inançları tanımlamaları ve karşı koyma çalışılmaktadır.   Bipolar bozukluk duygu durum bozukluğudur ancak, depresyon veya mani ve mikst döneminde etkilenen sadece duygu durum değildir. Fiziksel ve zihinsel birçok işlevde değişiklik görülmektedir. Davranış problemleri görülmektedir. Fiziksel olarak, gücünüzde azalma, halsizlik görülebilir. Mantıklı şekilde düşünme, karar verme ve muhakeme etme yetilerinde değişiklikler görülebilir. Kognitif açıdan, dikkati sürdürme, dikkatte dalgalanma, dikkat eksikliği görülebilir. Dikkatteki problemlere yönelik kognitif zihinsel rehabilitasyon ile destek verilebilir. Hasta tarafından bir duygu durum günlüğü tutularak değişen duygu durum ve zaman kaydedilebilir. Bu bilgiler zihinsel ve fiziksel işlevlerinizi normal seviyede tutmak için yardım sağlamaktadır ve psikiyatristinizle  ve psikoloğunuz ile paylaşmanız gerekmektedir.   Bipolar bozukluk yaşamın diğer alanlarına da etki sağlamaktadır. Sosyal yaşamda diğer insanlarla olan ilişkilerinizde, maddi durumunuzda, aile bireyleri, arkadaşlarınız ile olan ilişkilerinizde, iş hayatınızda, kariyer planlamanızda bir takım sorunlar yaşanabilir.Öncelikle sizin gibi başka insanların da olduğu ve destek alabileceğiniz psikiyatrist ve psikologların varlığını unutmayınız.   Aile desteği oldukça önemlidir.Öncelikle hastalığı anlamak gerekir.Hastalık döneminde ve hastalık olmadığı dönemde hastaya destekleyici yaklaşmak önemlidir. Özellikle hastalık olmadığı dönemlerde kişiye işlevselliğini sağlaması yönünde yaklaşılmalıdır. Doktor kontrolleri ve ilaç kullanımında motive edici yaklaşılmalıdır. Hastanın kendisini daha iyi hissetmesi yakınlarının yardımı ile daha kolay olmaktadır.Ailenin, arkadaşların ve yakın çevrenin desteği hastalık döneminde olumlu sonuçlar vermektedir.   30 Mart Dünya Bipolar Gününü bu vesileyle kutlarım. Türkiye’de yaklaşık 1,5 milyon bipolar hastası olduğu tahmin ediliyor.Ruh sağlığı çalışanları olarak her zaman yanınızda olduğumuzu belirtmek isterim.Damgalama ile mücadelede yanınızdayız.Bireyler şeker hastasıyım, tansiyon hastasıyım diye belirtirken çekimserlik yaşamıyorsa; bipolar hastasıyım derken de çekimserlik  yaşamayacağı günleri hep birlikte göreceğiz. Farkındalık arttıkça damgalama azalacaktır.
Ekleme Tarihi: 31 Mart 2023 - Cuma
Hanife AYGÜN Klinik Psikolog

BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?

Bipolar bozukluk tüm nüfusu etkileyen yaygın psikiyatrik bozukluklardan biridir. Tedavi edilmediğinde erken ölüm, genel sağlık durumunda bozulma gibi olumsuz sonuçlar yaratırken, doğru tanınıp, uygun bir şekilde tedavi edildiğinde hastanın yaşam kalitesini arttırmak mümkün olabilmektedir. Bipolar bozukluk, iki uçlu duygu durum bozukluğu, manik depresif hastalık, iki uçlu mizaç bozukluğu, bipolaraffektif bozukluk gibi isimlerle bilinen ve tüm dünyada yaklaşık her 40-50 kişiden birini etkileyen bir hastalıktır. Bipolar bozukluğu olan kişi, sıklıkla duygu durumunda aşırı yükselmelerden (duygu durum yükselmesi veya mani) çöküşlere (depresyon) ve yine yükselmelere dönüşen ve çoğu zaman aralarda normal duygu durum dönemleri bulunan dalgalanmalar yaşar.

 

Bipolar (iki uçlu) kelimesi, hastaların iki aşırı duygu durum arasında gidip geldiğini ifade etmek için kullanılır. Ruh hali ve duygular açısından bir kutup depresyonu, diğer kutup mani ya da daha hafif şiddetteki hipomaniyi temsil eder.

 

Bütün insanların duygusal dünyasında, ruh halinde değişiklikler, inişler-çıkışlar olur. Herkes günlük yaşamında dakikalar, saatler veya bazen birkaç gün süren öfke, sevinç, üzüntü, coşku, keder, huzursuzluk, endişe duyguları arasında iniş çıkışlar yaşayabilir. Ancak bipolar bozuklukta yaşamsal olaylarla kısmen veya tamamen ilişkisiz olarak, uzun süren, keskin iniş çıkışların olduğu, yoğun duygu durum değişimleri yaşanır. Bu değişimler düşünceleri, duyguları, fiziksel sağlığı, davranışları, kişinin işlevlerini ve yaşamını etkiler. Yani bipolar bozukluk duygularda, düşüncelerde, enerjide ve davranışlarda aşırı değişikliklerle seyreden, kişinin kendisini aşırı coşkulu (mani/hipomani dönemleri) veya çok durgun (depresyon) hissetmesine yol açan, tedavi edilebilen bir ruhsal hastalıktır. Bazı kişilerde ise bu duygu iniş çıkışları saf çökkünlük ya da coşku/sinirlilik olarak görülmez, her ikisinin karışımı (karma belirtili) yani hem depresyon hem de mani belirtileri bir arada görülebilir.

 

Bipolar bozukluğun tek ve kesin bir nedeni henüz belirlenememiştir. Ancak biyolojik, genetik(ırsi) ve çevresel bir çok etkene bağlı olarak hastalığın ortaya çıktığı bilinmektedir. Bipolar bozukluk genellikle 15-24 yaş arasında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer.Her yaşta görülebilir (7’den 77’ye) ama en sık 20’li yaşların başında başlar. Her 100 kişiden 1-2’sinde görülür. Tüm dünyada benzer sıklıkta görülmektedir. Kadın erkek arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Çocuklarda ve 65 yaş üstünde nadiren yeni teşhis edilmiş mani  dönemi görülür.

 

Bipolar bozukluğun tedavisi sadece ilaç içmeyi kapsamamaktadır, aynı zamanda düşünce ve davranışları düzenleyen psikoterapötik yaklaşımı da içermektedir. Tedavide ilaç ve psikoterapinin birlikteliği gereklidir. Bipolar bozuklukla başa çıkabilmeyi başarmak tedavinin en önemli bölümüdür. Psikoterapi, ilaç tedavileri ile birlikte uygulandığında, hastalara ve ailelerine destek, eğitim ve rehberlik sağlamaktadır.

 

Psikoterapi ayrıca, gelişmekte olan bir hastalık döneminin erken belirtilerini saptamaya da yardımcı olabilmektedir.Çoğu zaman, hızla başlatılan tedavi tam gelişmiş bir depresyon veya mani krizini önleyebilir. Psikoterapi bireysel olarak hastaya, aileye, aile ile birlikte hastaya ve grup olarak uygulamayı kapsa- maktadır. Davranışçı psikoterapi yaklaşımı ile bipolar bozukluk belirtileri ile nasıl uğraşılacağı, kişilerde yeni hastalık dönemlerini ortaya çıkarabilecek streslerle başa çıkmasına çalışılmaktadır. Bilişsel psikoterapi yaklaşımı ile bipolar bozuklukta kişilerin depresif ve yükselmiş duygu durumlar sırasında ortaya çıkan çarpık düşünceler ve inançları tanımlamaları ve karşı koyma çalışılmaktadır.

 

Bipolar bozukluk duygu durum bozukluğudur ancak, depresyon veya mani ve mikst döneminde etkilenen sadece duygu durum değildir. Fiziksel ve zihinsel birçok işlevde değişiklik görülmektedir. Davranış problemleri görülmektedir. Fiziksel olarak, gücünüzde azalma, halsizlik görülebilir. Mantıklı şekilde düşünme, karar verme ve muhakeme etme yetilerinde değişiklikler görülebilir. Kognitif açıdan, dikkati sürdürme, dikkatte dalgalanma, dikkat eksikliği görülebilir. Dikkatteki problemlere yönelik kognitif zihinsel rehabilitasyon ile destek verilebilir. Hasta tarafından bir duygu durum günlüğü tutularak değişen duygu durum ve zaman kaydedilebilir. Bu bilgiler zihinsel ve fiziksel işlevlerinizi normal seviyede tutmak için yardım sağlamaktadır ve psikiyatristinizle  ve psikoloğunuz ile paylaşmanız gerekmektedir.

 

Bipolar bozukluk yaşamın diğer alanlarına da etki sağlamaktadır. Sosyal yaşamda diğer insanlarla olan ilişkilerinizde, maddi durumunuzda, aile bireyleri, arkadaşlarınız ile olan ilişkilerinizde, iş hayatınızda, kariyer planlamanızda bir takım sorunlar yaşanabilir.Öncelikle sizin gibi başka insanların da olduğu ve destek alabileceğiniz psikiyatrist ve psikologların varlığını unutmayınız.

 

Aile desteği oldukça önemlidir.Öncelikle hastalığı anlamak gerekir.Hastalık döneminde ve hastalık olmadığı dönemde hastaya destekleyici yaklaşmak önemlidir. Özellikle hastalık olmadığı dönemlerde kişiye işlevselliğini sağlaması yönünde yaklaşılmalıdır. Doktor kontrolleri ve ilaç kullanımında motive edici yaklaşılmalıdır. Hastanın kendisini daha iyi hissetmesi yakınlarının yardımı ile daha kolay olmaktadır.Ailenin, arkadaşların ve yakın çevrenin desteği hastalık döneminde olumlu sonuçlar vermektedir.

 

30 Mart Dünya Bipolar Gününü bu vesileyle kutlarım. Türkiye’de yaklaşık 1,5 milyon bipolar hastası olduğu tahmin ediliyor.Ruh sağlığı çalışanları olarak her zaman yanınızda olduğumuzu belirtmek isterim.Damgalama ile mücadelede yanınızdayız.Bireyler şeker hastasıyım, tansiyon hastasıyım diye belirtirken çekimserlik yaşamıyorsa; bipolar hastasıyım derken de çekimserlik  yaşamayacağı günleri hep birlikte göreceğiz. Farkındalık arttıkça damgalama azalacaktır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve vezirkopruozlem.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.