Sosyal Güvenlik Reformu ile birlikte gündeme gelen GSS uygulaması 2012 yılı başından beri devam ediyor.
Bilindiği gibi 5510 sayılı Kanuna göre 4a (SSK), 4b (BAĞ-KUR) ve 4c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı çalışanlar için prime esas kazançlarının yüzde 32’si oranında prim kesiliyor. Bu primin 20 puanı emeklilik, 12 puanı ise GSS için ödeniyor. Bu şekilde sigortalı çalışanlar, emekliler ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler SGK üzerinden sağlık hizmeti alabiliyorlar.
GSS ZORUNLU SİGORTALILIK
Ancak herhangi bir işte çalışmayan, emekli olmayan(aylık almayan) veya eşi, anne babası üzerinden bakılmakla yükümlü olmayanlar o tarihten beri sağlık yardımı almasalar dahi zorunlu olarak GSS kapsamında sigortalı sayılıyorlar. Hatta hiçbir sağlık yardımı almadığı için birikmiş prim borcu ile karşı karşıya kalanlar da bunu anlamakta zorluk çekiyor ve borcun affedilmesini talep ediyorlar.
Çünkü bu şahıslar GSS için başvuru yapmasalar da zorunlu olarak GSS tescilleri yapılıyor ve adlarına da GSS prim borcu tahakkuku yapılıyor.
GSS PRİM TUTARI NE KADAR
Bu şekilde GSS tescili yapılan kişiler primlerini kendileri ödemek zorunda olup aylık prim tutarı şu an için 402.44 TL dir. Gelir testine girmemiş olanlar dahil GSS primini ödememiş kişilere prim borcu çıkartılıyor. Ocak ayında ise tekrar artacaktır.
ÖDEME GÜCÜ OLMAYANLARIN PRİMLERİNİ DEVLET(HAZİNE) KARŞILIYOR
GSS sigortalısı olup ta, bir başka deyişle sigortalı olarak çalışmadığı için sigorta kapsamında olmayan veya aylık almayan ve prim ödeme yükümlüsü olmayanlardan ödeme gücü olmayanların primi hazineden karşılanıyor. BUNUN İÇİN, GELİR TESTİ SONUCUNDA HANE İÇİNDE KİŞİ BAŞINA GELİRİN BRÜT ASGARİ ÜCRETİN 3’TE 1’İNDEN AZ OLMASI GEREKİYOR.Gelir testi yaptırmak isteyen kişilerin mutlaka Adres Kayıt Sisteminde yer alan ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat etmeleri gerekmektedir.
Genel sağlık sigortası kapsamında olmayan, yani herhangi bir işte çalışmayan, şahsına ait işyeri sahibi olmayan, 65 yaş ve üstü, ziraat işiyle uğraşmayan, harp ya da vazife malullüğü geliri ile işsizlik ödeneği gibi herhangi bir geliri olmayan vatandaşlar, gelir testi uygulamasına dâhil olarak genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.
65 yaşın üzerinde olan ve herhangi bir sosyal güvencesi veya geliri bulunmayan tüm vatandaşlara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından aylık yardım yapılmaktadır. Bu yardımla birlikte Gelir Testi yaptırmaları durumunda Genel Sağlık Sigortası primleri de devlet tarafınca ödenebilmektedir.
GSS PRİM BORCUNA İKİNCİ DEFA AF
GSS prim borçları için zaman zaman çıkartılan yapılandırma kanunları kapsamında ödeme kolaylığı sağlanıyor. Ana parasını ödeyenlerin gecikme faizleri siliniyor. Yıllık enflasyonun yüzde 65 seviyelerinde olduğu bu dönemde sağlanan ödeme kolaylığı bile aslında af niteliği taşıyor.
Ancak geçen yıl Aralık çıkartılan kanunla 2012 yılındaki prim borçlarına af getirildi. GSS yükümlüsü Türk vatandaşları ile oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerin 31 Aralık 2012 tarihi öncesine ait GSS primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı borçları tümüyle silindi.
Bu defa ise TBMM Başkanlığına sunulan yasa teklifi ise1 Ocak 2014 öncesine ait olup ödenmemiş genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi kamu alacaklarının tahsilinden vazgeçilmesini öngörüyor. Böylece, 2012 yılının ardından 2013 yılına ait GSS prim borçları da silinecek. Daha önce söz konusu süreler için ödenmiş primler ise iade veya mahsup edilmeyecek. Primlerini süresinde düzenli olarak ödemiş olanlar ödedikleri ile kalacaklar.
Bu kişilerden bazılarınınborçları gerçekten ödeme gücü olmadığı halde gelir testine girmeyi ihmal ederek ödeme gücü olmadığını tescil ettirmemiş kişilere ait bulunuyor. Ancak, ödeme gücü olup da ödemeyenlerin borcunun silinmesi GSS primlerinin tahsili konusunda ileride sorun yaratabilir.
ÇALIŞAN EMEKLİYE DE 5000 TL İKRAMİYE VERİLECEK
Geçen haftaki yazımızda çalışmadığı halde çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olanlardan emekli olanlara da ikramiye verileceğini duyurmuştuk, ancak bu durumda da mağduriyetler yaşanacağını belirtmiştik.
TBMM Genel Kurulunda, çalışan emeklilere 5 bin TL ödenmesini öngören teklif Komisyon’da kabul edildi.Çalışan emeklilere 5 bin lira ödemesine ilişkin madde ihdası Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Torba Kanuna eklendi.Fiilen çalışmayanların dışındaki emeklilere de 5 bin lira verilmesini içeren önerge kabul edilerek teklife yeni bir madde olarak ihdas edildi.
Buna göre, 2023 Ekim ödeme döneminde gelir, aylık ödenen sigortalı ve hak sahiplerine bir defaya mahsus olmak üzere yapılan 5 BİN LİRA TUTARINDAKİ ÖDEMEDEN, gelir, aylık almaktayken çalışan veya faaliyette bulunanlar ile yaşlılık aylığı almaktayken bu aylıkları kesilmeksizin belirtilen işyerlerinde ÇALIŞAN EMEKLİLER DE YARARLANACAK.