Bu konuyla ilgili olarak öteden beri Bağ-Kur sigortalılarının neden fazla prim ödedikleri konuşuluyordu. Bu konuda 5510 sayılı Kanunla norm birliği sağlanması amaçlanmış olmasına rağmen hizmet akdi ile çalışanlara 7200 gün prim ödemesi ile emeklilik hakkı getirilirken esnaf ve sanatkarlar olarak bilinen bağımsız çalışanlarda 9000 gün prim ödeme şartının aranması hakkaniyete de uygun olmadığı için 7200 gün prim ödemesi ile ilgili çalışmalar yapılacağı duyuruldu.
TBMM açıldığında üzerinde çalışılan bu konuyla ilgili olarak bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı henüz kesinleşmemiş olsa da konunun gündeme taşınmasıyla birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da konuyla ilgili çalışma yapıldığını duyurmuş oldu. Böylece bu konuda yeni bir düzenleme yapılması ümitleri de arttı.
BAĞ-KUR’LULARA 7200 GÜN GELİRSE
Aslında böyle bir düzenleme yapılırsa bu statüde olanlar SSK’ ya gitmeye gerek olmaksızın emeklilik hakkında kavuşacaklardır. Böylece sigortalılar arasında da norm birliği sağlanacak ve 5510 sayılı Kanunun 4/1-a ve 4/1-b statüsünde emeklilik bakımında norm birliği de sağlanmış olacaktır. Ayrıca yurt dışı borçlanmada borçlanmalar bu statüden sayıldığı için de bu şart 9000 gün yerine 7200 gün olacaktır.
Bu durumda EYT kapsamına girse de emekli olmak için 9000 gün şartını yerine getiremeyen büyük bir kesim emekli olabileceğinden yeni emekliler sisteme katılacaktır. Bu sayının 1 milyonu bulabileceği de öngörülmektedir.
AKTİF- PASİF ORANI NE OLDU?
EYT öncesinde her emekliye 2’ ye yakın çalışan düşüyordu. Bu oran 1.5 a düştü, ancak bu oran Avrupa’da bir emekliye en az 3,5-4 çalışan olarak düşmektedir. Bu sebeple ülkemizde emeklilerin sayısı her geçen gün artarken sosyal güvenlik bütçesi de genel bütçeden daha çok pay almaktadır.
2000 SONRASI İŞE GİRENLER
EYT ile birlikte gündeme gelen konulardan birisi de 8.9.99 sonrası işe girenler olmuştur. Bu kesimdeki sigortalılar EYT li bir sigortalıdan 15 yıl sonra emekli olabilecektir. İşte bu nedenle bu durumda olan sigortalılar için de kademeli bir sistem getirilmesi üzerinde duruluyor. Ancak bununla ilgili bir çalışma başlatılmadı.
SSK VE BAĞ-KUR’LULAR HANGİ ŞARTLARLA EMEKLİ OLUYORLAR?
SSK’da 7 bin 200 prim günü ile kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduğunda emekli olabilirken bu durum Bağ-Kur’lularda kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ve 9 bin prim günü koşullarını sağlanması durumunda emeklilik hakkı kazanabiliyor.
EYT düzenlemesinde de SSK lılar 5000 gün prim ödeyerek yaşı beklemeden erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi kadın için ise 20 yıl sigortalılık süresi şartı ile emekli olabiliyor.
ERKEN EMEKLİLİK NEDİR?
Sigortalılar malulen emeklilik için müracaat ettikleri zaman en az %60 çalışma gücünü kaybetmeleri ve en az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, şartı aranmaktadır.
Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.
Yine bundan başka, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) Yüzde 50 ilâ yüzde 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
b) Yüzde 40 ilâ yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar.
Bu durum erken emeklilik olarak nitelendirilebilmektedir. Çünkü malul olmasa da çalışma gücü kayıp oranına göre Yaş şartını beklemeksizin emeklilik imkanı tanınmaktadır.