Özlem Köşe Yazarı Mustafa ERDEN / SGK Başmüfettişi
Köşe Yazarı
Özlem Köşe Yazarı Mustafa ERDEN / SGK Başmüfettişi
 

EYT SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR SİSTEM MİDİR?

2008 yılında 5510 sayılı Kanunla getirilen emeklilik yaşı nihayetinde 65 olacak ve bu şekilde SGK’ nın açıkları gittikçe azalacaktı. Sosyal Güvenlik Reformunun yapılma gerekçelerinden birisi olan emeklilik yaşı maalesef EYT ile 43’ e inmiş oldu. Emeklilik sisteminde 65 yaşında emekli olunması halinde ortalama ömür yaş hesaplamasına göre yaklaşık 20 yıl emekli aylığı alınabilecek iken, EYT sonrasında yaş 43 olunca, emekli olan kişiye 42  yıl daha emekli aylığı ödenmesi gündeme gelmiş oldu. Peki bu sistem sürdürülebilir midir diye soracak olursak ve yıllık maliyet hesabı yaparsak sürdürülebilir olmadığını söyleyebiliriz. EYT öncesindeki hedef çalışan/emekli oranı olarak  2 ye yaklaşmak olduğu halde bu oran 1.5 olarak geriliyor. Yani ülkemizde 2 çalışana 1 emekli düşmesi hedeflenirken 1.5. çalışana 1 emekli düşmesi açıkların da büyümesine yol açtı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat IŞIKHAN’ ınaçıklamasında da, EYT kapsamındaki düzenlemeden faydalanan kişi sayısı yaklaşık 2 milyon olduğu. 950 bin EYT emeklisi vatandaş tekrar çalışma hayatına döndüğü,EYT’de sürecin devam ettiği ve  2024 yılının sonunda emekli sayısının 16 milyon 400 olacağı belirtiliyor. EYT’ den emekli olanların 2 milyon olarak kabul edersek 10 bin TL aylık üzerinden yıllık olarak 240 milyarlık bir ödeme kalemi oluşuyor. Bir başka ifadeyle yıllık 7 milyon USD civarında bir ek yük gelmiş diyebiliriz. Ancak bu kişilerden 950 bin kişi çalıştığı için bunlardan alınan primleri düşersek, yıllık prim geliri olarak 72.960 TL’ yi düştüğümüzde 167 Milyar olarak karşımıza çıkıyor, yani yıllık 5 milyar USD civarında EYT nin getirdiği yük var diyebiliriz. EYT SONRASINDA KADEMELİ EMEKLİLİK GELİR Mİ? Bu konuda bazı taleplerin olduğu ve kamuoyunda sürekli konuşulduğunu biliyoruz. 8.9.1999 öncesi işe girenler EYT’ den yararlanırken, bu tarihten sonra işe girenler EYT kapsamında emekli olamadılar. Haliyle bu kişiler de talepkar oldular. Ancak yukarıdaki EYT maliyetini düşünecek olursak bir daha böyle bir düzenlemenin yapılması çok zor görülüyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan  örnekçalışma kapsamında, sigorta başlangıç tarihleri 1999 sonrası olanlar için kademeli emeklilik sisteminin onaylanması halinde, 2000 ve 2008 arası sigorta girişi olanlar, istenen koşulları sağladıkları takdirde emekli olabilecekler. Ancak bu çalışmanın gerçekleşmesi pek mümkün görünmüyor.Bu çalışmalar zaman zaman yapılan taleplere cevap vermek adına da yapılmaktadır.  KADEMELİ EMEKLİLİK TALEPLERİNDE 9 Eylül 1999 sonrası SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.250 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.250 pirim gün şartı aranması. - 2000 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.325 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.325 pirim gün şartı aranması. Buna bağlı olarak ta yıllar itibariyle artarak devam ettirilerek 2000 yılına kadar sürdürülmesi isteniyor. EYT AÇIKLARI BÜYÜTÜYOR Bugün her 10 kişiden biri 65 yaşın üzerinde. TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre 2060’da her 4 kişiden biri 65 yaşın üzerinde olacak. Bu tabloya ne SGK dayanacak ne de Türkiye’nin işgücü yapısı bunu karşılayacak.  Avrupa ülkelerinde emeklilik yaşı üzerinde fazlaca değişim olmuyor. Kriterler birbirine yakın durumda olduğu gibi özellikle yaş konusunda indirim söz konusu olmadığı gibi artışlar yaşanıyor. Ülkenin genel ekonomik seviyesi ve iş gücünün yaş ortalaması bu noktada dikkate alınan ölçütler arasında yer alıyor. Bununla birlikte yatırılan prim sayısı ve çalışma süresi gibi detaylar da bireysel açıdan hak elde etmek için kullanılıyor. Türkiye’de çalışan kişilerin emeklilik yaşı belirlenirken sigorta başlangıç tarihi dikkate alınıyor. Kişinin çalışma hayatına başladığı tarihe göre emeklilik hakkı elde edeceği yaş da değişiklik gösteriyor.  Türkiye emeklilik yaşı hesaplamasında sigortalılık süresinin başlangıç süresi ve tamamlanan prim günü ön plana çıkıyor. Bu aşamada sigortalılığın başlangıcına bağlı olarak 55 yaşında emekli olma şansı bulunuyor. Bununla birlikte son düzenlemeler ile birlikte erkek çalışanların en az 60 yaşını ve belirli prim gününü tamamlamış olmaları gerekiyor. Kadınlarda ise en erken emeklilik yaşı 58 olarak düzenleniyor.  BAZI ÜLKELERDEKİ EMEKLİLİK YAŞI Almanya’da çalışan kadın ve erkekler 66 ve 67 yaşında emekli olabiliyor. İtalya’daki çalışanlar da 66 ve 67 yaşında emeklilik hakkı kazanıyor. Rusya’da kadınlar 60, erkekler ise 65 yaşında çalışma hayatını tamamlayabiliyor. Amerika’da sigortalı çalışanlar 65 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor. Ayrıca eksik maaş almayı kabul eden kişiler 62 yaşında da emekli aylığı almaya başlayabiliyor. Kanada’daki emeklilik sistemi de Amerika ile benzerlik gösteriyor. Emekli olma yaşı 65 olan ülkede isteyen kişiler yüzde 30 eksik bir şekilde maaşlarını 60 yaşında almaya hak kazanabiliyor. Çin’de Erkeklerin 60 yaşında emeklilik hakkı kazandığı ülkede memur kadınlar 55, mavi yakalı işçiler ise 50 yaşında emekli olabiliyor. Japonya’da Emeklilik yaşının 65 olduğu, ancak şirketlere bu oranı kurumsal olarak 70 yaşına kadar uzatma noktasında imkân tanınıyor. Endonezya’da kadın ve erkekler 58 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor. Ülkemizde 38 yaşında emeklilik hakkını verenlerin emeklilik sistemine ne kadar büyük bir zarar verdiğini görüyoruz.Üstelik EYT de daha önce verilmiş olan bu haklar nedeniyle yapılmıştır. Ancak 2008 yılından sonra  yapılan düzenlemelerle normalleşiyoruz diye düşünebiliriz. Ancak özellikle Bağ-Kur sigortalılarından 9000 gün prim ödemesi istenilirken, SSK sigortalısından 7200 gün prim ödemesi istenilmesi hakkaniyete de uygun değildir. Bu düzenlemenin yapılması gerekli diye düşünüyorum. Ramazan ayının tüm İslam dünyasına hayırlı olmasını, barış ve huzur getirmesini diliyorum.  
Ekleme Tarihi: 15 Mart 2024 - Cuma
Özlem Köşe Yazarı Mustafa ERDEN / SGK Başmüfettişi

EYT SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR SİSTEM MİDİR?

2008 yılında 5510 sayılı Kanunla getirilen emeklilik yaşı nihayetinde 65 olacak ve bu şekilde SGK’ nın açıkları gittikçe azalacaktı. Sosyal Güvenlik Reformunun yapılma gerekçelerinden birisi olan emeklilik yaşı maalesef EYT ile 43’ e inmiş oldu.

Emeklilik sisteminde 65 yaşında emekli olunması halinde ortalama ömür yaş hesaplamasına göre yaklaşık 20 yıl emekli aylığı alınabilecek iken, EYT sonrasında yaş 43 olunca, emekli olan kişiye 42  yıl daha emekli aylığı ödenmesi gündeme gelmiş oldu.

Peki bu sistem sürdürülebilir midir diye soracak olursak ve yıllık maliyet hesabı yaparsak sürdürülebilir olmadığını söyleyebiliriz.

EYT öncesindeki hedef çalışan/emekli oranı olarak  2 ye yaklaşmak olduğu halde bu oran 1.5 olarak geriliyor. Yani ülkemizde 2 çalışana 1 emekli düşmesi hedeflenirken 1.5. çalışana 1 emekli düşmesi açıkların da büyümesine yol açtı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat IŞIKHAN’ ınaçıklamasında da, EYT kapsamındaki düzenlemeden faydalanan kişi sayısı yaklaşık 2 milyon olduğu. 950 bin EYT emeklisi vatandaş tekrar çalışma hayatına döndüğü,EYT’de sürecin devam ettiği ve  2024 yılının sonunda emekli sayısının 16 milyon 400 olacağı belirtiliyor.

EYT’ den emekli olanların 2 milyon olarak kabul edersek 10 bin TL aylık üzerinden yıllık olarak 240 milyarlık bir ödeme kalemi oluşuyor. Bir başka ifadeyle yıllık 7 milyon USD civarında bir ek yük gelmiş diyebiliriz.

Ancak bu kişilerden 950 bin kişi çalıştığı için bunlardan alınan primleri düşersek, yıllık prim geliri olarak 72.960 TL’ yi düştüğümüzde 167 Milyar olarak karşımıza çıkıyor, yani yıllık 5 milyar USD civarında EYT nin getirdiği yük var diyebiliriz.

EYT SONRASINDA KADEMELİ EMEKLİLİK GELİR Mİ?

Bu konuda bazı taleplerin olduğu ve kamuoyunda sürekli konuşulduğunu biliyoruz. 8.9.1999 öncesi işe girenler EYT’ den yararlanırken, bu tarihten sonra işe girenler EYT kapsamında emekli olamadılar. Haliyle bu kişiler de talepkar oldular.

Ancak yukarıdaki EYT maliyetini düşünecek olursak bir daha böyle bir düzenlemenin yapılması çok zor görülüyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan  örnekçalışma kapsamında, sigorta başlangıç tarihleri 1999 sonrası olanlar için kademeli emeklilik sisteminin onaylanması halinde, 2000 ve 2008 arası sigorta girişi olanlar, istenen koşulları sağladıkları takdirde emekli olabilecekler. Ancak bu çalışmanın gerçekleşmesi pek mümkün görünmüyor.Bu çalışmalar zaman zaman yapılan taleplere cevap vermek adına da yapılmaktadır. 

KADEMELİ EMEKLİLİK TALEPLERİNDE

9 Eylül 1999 sonrası SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.250 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.250 pirim gün şartı aranması.
- 2000 sonrası SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı girişi olan kadınlar için 43 yaş ve 6.325 pirim günü, erkekler için 45 yaş ve 6.325 pirim gün şartı aranması.
Buna bağlı olarak ta yıllar itibariyle artarak devam ettirilerek 2000 yılına kadar sürdürülmesi isteniyor.

EYT AÇIKLARI BÜYÜTÜYOR

Bugün her 10 kişiden biri 65 yaşın üzerinde. TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre 2060’da her 4 kişiden biri 65 yaşın üzerinde olacak. Bu tabloya ne SGK dayanacak ne de Türkiye’nin işgücü yapısı bunu karşılayacak. 

Avrupa ülkelerinde emeklilik yaşı üzerinde fazlaca değişim olmuyor. Kriterler birbirine yakın durumda olduğu gibi özellikle yaş konusunda indirim söz konusu olmadığı gibi artışlar yaşanıyor.

Ülkenin genel ekonomik seviyesi ve iş gücünün yaş ortalaması bu noktada dikkate alınan ölçütler arasında yer alıyor. Bununla birlikte yatırılan prim sayısı ve çalışma süresi gibi detaylar da bireysel açıdan hak elde etmek için kullanılıyor.

Türkiye’de çalışan kişilerin emeklilik yaşı belirlenirken sigorta başlangıç tarihi dikkate alınıyor. Kişinin çalışma hayatına başladığı tarihe göre emeklilik hakkı elde edeceği yaş da değişiklik gösteriyor. 

Türkiye emeklilik yaşı hesaplamasında sigortalılık süresinin başlangıç süresi ve tamamlanan prim günü ön plana çıkıyor. Bu aşamada sigortalılığın başlangıcına bağlı olarak 55 yaşında emekli olma şansı bulunuyor. Bununla birlikte son düzenlemeler ile birlikte erkek çalışanların en az 60 yaşını ve belirli prim gününü tamamlamış olmaları gerekiyor. Kadınlarda ise en erken emeklilik yaşı 58 olarak düzenleniyor. 

BAZI ÜLKELERDEKİ EMEKLİLİK YAŞI

Almanya’da çalışan kadın ve erkekler 66 ve 67 yaşında emekli olabiliyor.

İtalya’daki çalışanlar da 66 ve 67 yaşında emeklilik hakkı kazanıyor.

Rusya’da kadınlar 60, erkekler ise 65 yaşında çalışma hayatını tamamlayabiliyor.

Amerika’da sigortalı çalışanlar 65 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor. Ayrıca eksik maaş almayı kabul eden kişiler 62 yaşında da emekli aylığı almaya başlayabiliyor.
Kanada’daki emeklilik sistemi de Amerika ile benzerlik gösteriyor. Emekli olma yaşı 65 olan ülkede isteyen kişiler yüzde 30 eksik bir şekilde maaşlarını 60 yaşında almaya hak kazanabiliyor.

Çin’de Erkeklerin 60 yaşında emeklilik hakkı kazandığı ülkede memur kadınlar 55, mavi yakalı işçiler ise 50 yaşında emekli olabiliyor.

Japonya’da Emeklilik yaşının 65 olduğu, ancak şirketlere bu oranı kurumsal olarak 70 yaşına kadar uzatma noktasında imkân tanınıyor.

Endonezya’da kadın ve erkekler 58 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor.

Ülkemizde 38 yaşında emeklilik hakkını verenlerin emeklilik sistemine ne kadar büyük bir zarar verdiğini görüyoruz.Üstelik EYT de daha önce verilmiş olan bu haklar nedeniyle yapılmıştır. Ancak 2008 yılından sonra  yapılan düzenlemelerle normalleşiyoruz diye düşünebiliriz.

Ancak özellikle Bağ-Kur sigortalılarından 9000 gün prim ödemesi istenilirken, SSK sigortalısından 7200 gün prim ödemesi istenilmesi hakkaniyete de uygun değildir. Bu düzenlemenin yapılması gerekli diye düşünüyorum.

Ramazan ayının tüm İslam dünyasına hayırlı olmasını, barış ve huzur getirmesini diliyorum.

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve vezirkopruozlem.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.