SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı gibi birden fazla statüye tabi çalışanların hangi statünün kurallarına göre emekli edileceği mülga 2829 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun ile belirlenmiştir.
Kanuna göre, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden son 7 yıllık “fiili hizmet süresi” içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumdan emekli aylığı bağlanır. Hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit sürelerin sonuncusunun tabi olduğu kurumun kurallarına göre emeklilik işlemi gerçekleştirilir. Fiili hizmet süresinden kasıt, takvim yılı değil, fiilen çalışılan günlerdir. Diğer bir ifadeyle son yedi yıl ile kastedilen son 2520 prim günüdür.
2829 Sayılı Kanun 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla, bu kural 30 Eylül 2008 tarihinden önce herhangi bir statüde sigortalı çalışmaya başlayanlar için geçerli olacaktır.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalı çalışmaya başlayıp birden fazla statüde çalışanların hangi statüye göre emekli olacağı ise tüm çalışma yaşamı boyunca en fazla hangi statüde çalıştığına bakılarak belirlenecektir.
Hizmet sürelerinin eşit olması veya malullük, ölüm, yaş haddinden re’sen emeklilik, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme hallerinde ise son çalışılan statü hali esas alınacaktır.
Bu durumda birden fazla statüde çalışanların hangi statünün kurallarına göre emekli olacağının belirlenmesinde son 7 yıl kuralı 30 Eylül 2008 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlamış kişiler için geçerlidir. Bu kural uygulanmaya devam etmektedir.
SON 1260 GÜN KURALI
Son 7 yıl kuralı bazı durumlarda sigortalının aleyhine emeklilik durumuna neden olduğu için yargı yoluna da başvurulmaktadır.
Çünkü SSK’da daha az prim günü ile emeklilik mümkün olduğu için birden fazla statüde çalışması olanlar SSK’dan emekliliği tercih etmektedir.
Bazen de tek başına SSK’daki prim günleri bu statüden emekli olmaya yeterli olan kişiler daha sonra BAĞ-KUR’da 1260 gün veya daha fazla süreyle çalışmışlar ise toplam 9000 prim gününü tamamlamadan emekli olmaktadır. Bu durumda da sigortalının aleyhine olmaktadır.
Uygulamada Kanun gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu, birden fazla hizmeti bulunan kişileri hizmet birleştirmeye zorlamaktadır. Buna karşılık Yargıtay’ın aksi yönde verilmiş kararları bulunmaktadır. YARGITAY, TEK BAŞINA BİR STATÜDEKİ HİZMET SÜRELERİ O STATÜNÜN KURALLARINA GÖRE EMEKLİ OLMAK İÇİN YETERLİ OLAN KİŞİLERİN HİZMET BİRLEŞTİRMESİNE ZORLANAMAYACAĞI YÖNÜNDE KARARLAR VERMEKTEDİR.Konuyu Yargıya taşıyanlar davayı kazanıyor ancak mahkeme kararları sadece dava açan kişilere uygulanıyor.
EYT yasası ile bu haksızlık daha da büyümüştür. Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesinde olan SSK’lı bir kişi azami 5975 prim günü varsa, yaşı beklemeden emekli olabiliyor. Bu kişi SSK’da 5975 günü olduğu halde sonradan 1260 gün BAĞ-KUR’lu çalışmışsa, bu kez 9000 günü tamamlaması için 1765 gün (yaklaşık 5 yıl) daha çalışması istenmektedir.
Mülga 2829 sayılı yasanın amir hükmü gereğince son 1260 gün hangi statüde ise o statüden emekli olunması gerekse de bu sorun oluşturmakta ve sigortalının hizmet süresi emekliliğe hak kazanması için yeterli olanlar için yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.