Bilindiği üzere daha önce en düşük emekli aylığı 7.500 TL ye çıkartılmış ve emeklilerden en düşük aylık alanların aylığı yükseltilince sorun çözüldü diye düşünülmüştü. Ancak bu durum emekli aylığı alanlar arasında da adaletsiz bir uygulamaya neden oldu.
Aslında EYT nedeniyle 2 milyon civarında kişinin erkenden emekli olması aktüeryal dengeleri alt üst etmiştir. Bugün itibariyle sonuçlarını almaya başladık diyebiliriz. Öteden beri dillendirilen EYT hem iktidar hem de muhalefetin üzerinde birleştiği bir konu olmasına rağmen sosyal güvenlik bakımından olumsuz sonuçlar doğurmuş ve devam da edecektir.
TEMMUZ 2023 İÇİN YENİ SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİ MAAŞI
SSK 2000 öncesi emeklilerinin 6.093 TL olan aylığı 7.175 TL’ye,
SSK 2000 sonrası emeklilerinin 3.778 TL olan aylığı 4.524 TL’ye,
Bağ-Kur esnaf emeklisinin 5.456 TL olan aylığı 6.534 TL’ye,
Bağ-Kur tarım emeklisinin aylığı da 4.336 TL’den 5.193 TL’ye yükseldi.
EYT’DE 43 YAŞINDA EMEKLİ OLDULAR
EYT uygulamasında YAŞ sınırı kaldırılınca sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı dolanlar 43 yaşında bile emekli oldular. Bu sebeple çalışan emekli dengesi daha da bozuldu. Avrupa ülkelerinde 1 emekliye en az 4 çalışan düşerken maalesef ülkemizde bu oran 1.5 olarak görülüyor.
EN DÜŞÜK AYLIK ALANLAR DIŞINDAKİLER NE OLDU
En düşük emekli aylığı 7 bin 500 liraya çıkarılırken zam alamayan 7 bin 500 lira üzerinde maaş alan emeklilere de refah payı ödemesi yapılacağını duyurulmuştu. Ancak bugüne dek böyle bir düzenleme yapılmadı. Böylece alttakiler ile üsttekiler arasında makas kapandı.
MEMUR MAAŞLARI NE OLDU
Meclis’e sunulan kanun teklifi ile de kamu çalışanlarına 8 bin 77 lira seyyanen zam yapılacak. Meclis’e gönderilen kanun teklifinde seyyanen zam yapılmasını öngören madde “6. Dönem Toplu Sözleşme hükümleri gereğince kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinde 1.7.2023-31.12.2023 tarihleri arasındaki dönem için enflasyon farkı dahil yapılması öngörülen artışa ek olarak (15.965) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ilave ödeme yapılması öngörülmektedir” şeklinde yer aldı.
Bu çerçevede görevdeki memurlar temmuz maaşlarını; toplu sözleşme zammı, üzerine enflasyon farkı, bunun da üzerine 8 bin 77 lira seyyanen zamlı alacak. Böylece 2023’ün ocak ayında 11 bin 848 lira olan en düşük memur maaşı temmuz ayında 22 bin liraya çıkacak. Seyyanen zamla birlikte ortalama memur maaşı da 25 bin liraya yükselmiş olacak.
MEMUR İŞÇİ ARASINDA FARK OLUŞTU
Kamuda çalışan işçilerin aylıkları 24 bin olurken memur aylıkları ise 22 bin oluyor. Bu durum adaletsiz bir uygulama olarak değerlendiriliyor. Çünkü memur sorumluluk alıp imza atıyor, ona çay getiren kat görevlisi bile daha fazla ücret alıyor.
MEMURLAR ARASINDA DA MAAŞ MAKASI DARALIYOR
Memurlara seyyanen yapılan zam nedeniyle alt gruptakiler yüksek zam alırken üstte yer alanlar daha az zam alacağı için makas kapandığı gibi haksızlıklar da artıyor. Kariyer meslek gruplarının maaşları ile memurların maaşları yakınlaştı. Bu durum kamuda çalışanlar arasında da sorun yaratmaktadır. Örneğin; Şube müdürü ocak ayında 16.227 TL alırken, Temmuz ayında seyyanen zam ile birlikte 27.151 TL alacak. Öğretmen 12.559 TL alırken, 22.840 TL alacak, Hemşire 14.075 TL alırken 24.622 TL alacak. Mühendis 17.382 TL alırken 28.509 TL alacak. Avukat 16.751 TL alırken 27.767 TL alacak. En düşük memur ise 11.848 TL alırken 22.004 TL alacak.
EMEKLİLERİ KAPSAMIYOR
Meclis’e gönderilen yasa teklifine göre sadece görevdeki memurlara seyyanen zam yapılacak. Seyyanen zam memur emeklilerini kapsamayacak. Bugünkü haliyle memur emeklileri temmuz ayında maaşlarını; toplu sözleşmeden kaynaklı yüzde 6 zam, üzerine de enflasyon farkı ile birlikte yüzde 17.56 zamlı alacaklar. Emeklilere refah payı altında ilave bir zam yapılıp yapılmayacağı ise şimdilik net değil.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Haziran ayı enflasyon rakamlarını duyurdu. Buna göre enflasyon Haziran’da yüzde 3,92 olarak açıklandı. 6 aylık enflasyon oranının yüzde 19,77 olarak hesaplanması ile SSK EMEKLİ ZAMMI VE BAĞ-KUR EMEKLİ MAAŞLARI DA TEMMUZ AYINDAN İTİBAREN BU ORANDA ARTMIŞ OLDU.
Refah payı artışı hariç memur emeklisi ve memur zammı oranı ise yüzde 17,56 olarak hesaplandı.
MEMUR EMEKLİSİ
Enflasyon rakamlarına göre hesaplama yapıldığında 7.901 TL olan memur emeklisi maaşı yüzde 17,56’lık artış ile 9.288 liraya yükseldi. Ancak yüzde 85,68’lık zam oranı memur emeklisi için de uygulanırsa bu rakam 14.671 TL’ye yükselecek. Çalışırken 22 bin TL maaşa alacak olan memur emekli olunca 9.288 TL alacak. Şube müdürü ise çalışırken 27.151 TL alırken emekli olunca 11.730 TL alacak. Bu sebeple seyyanen zam yapılmaz ise emeklilerin durumu daha da vahim hale geliyor.
Özetle yapılan her uygulama kendi içerisinde başka bir sorun ve haksızlık yaratmaktadır. Bu nedenle ivedilikle hakkaniyet ölçüleri içinde düzenlemeler yapılmalıdır.