TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, EYT düzenlemesini de içeren ‘Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni görüşmek üzere toplandı. 4 maddeden oluşan kanun teklifinin yasalaşarak yürürlüğe girmesiyle birlikte, 2023 yılında 2 milyon 250 bin kişi, süreç içeresinde de yaklaşık 5 milyon kişinin EYT düzenlemesinden faydalanması bekleniyor.
EYT’DE YAŞ ŞARTI KALDIRILDI
EYT ile ilgili olarak YAŞ şartı kaldırıldı. Ancak kademeli prim ödeme gün sayısı kaldırılmadığı için EYT lilerden bir kısmı bu nedenle yapılan düzenlemeden memnun kalmadı. Hatta 5000 prim ödeme gün sayısına göre borçlanma yapanlar ve işten ayrılanlar hayal kırıklığına uğradı.
Ancak yasal düzenleme yapılıncaya kadar hiçbir şey kesinleşmeyeceği için ihtiyatlı olmak gerektiğini gördük.
Böylece EYT’ liler için YAŞ şartı kaldırılırken, prim ödeme gün sayısı kademeli olarak 5000 -5975 gün şartı ile kadın ise 20 yıl, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi şartı aranacaktır.
Buna göre örneğin; 25.05.1997 tarihinde sigortalı olan kadın ve erkek 5975 gün prim ödeme gün sayısını doldurup, kadın 20 yıl, erkek 25 yıl sigortalılık süresi şartını yerine getirdiği tarihte emekli olacak.
SSK’ da 3600 günden emeklilikte 8 Eylül 1999 öncesi koşullar uygulanmıyor. Bu sigortalılar için 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim ödeme gününü doldurdukları tarihe göre değişen yaşlarda kadında 50 den başlayıp 58’ e, erkekte 55’ten başlayıp 60’a kadar kademeli yaşlar hala geçerli olacak.
Bir başka örnekle durumu açıklayalım; 1.6.1990 tarihinde sigortalılığı başlayan bir kadın sigortalının 47 yaşında emekli olabilecekken, yaş şartı kalkmış oldu, eğer 5450 gün prim ödemesi varsa emekli olacak, erkek ise aynı tarihte sigortalılık başlangıcı olursa 52 yaşında emekli olacakken, yaş şartı aranmaksızın 5525 gün prim ödemesi şartıyla emekli olacaktır.
BAĞ-KUR VE EMEKLİ SANIDIĞINA TABİ OLANLAR
Bağ-Kur ve Emekli Sandığına tabi olan kadınlar 7200, erkekler ise 9000 prim ödeme gününü doldurarak emekli olabilecekler.
Kısmi aylık için 5400 gün prim ödemesi olanlarda YAŞ ile ilgili değişiklik yok. Yaş şartı aranıyor.
STAJ SÜRESİ SİGORTALILIK BAŞLANGICI SAYILACAK MI?
Staj ve çıraklık süreleri sigortalılık başlangıç süresi olarak dikkate alınmıyor.
BORÇLANMA İLE SİGORTALILIK SÜRESİ GERİYE ÇEKİLİYOR MU?
SSK’ da uzun vadeli sigortalı tescili öncesi askerlik, avukatlık stajı, doktora, tıpta uzmanlık, staj süresi ile uzun vade sigortalılık süresi arasındaki doğum vb. borçlanmalar sigorta başlangıç süresini geriye çekmeye devam ediyor.
KAMUDA ZORUNLU EMEKLİLİK OLACAK MI?
Kamuda işçi statüsünde çalışanların emekliliğe hak kazanmaları halinde zorunlu emekli edilmelerine son verildi. Bu uygulama nedeniyle daha önce bir çok çalışan emekliye ayrılmıştı.
SGDP’YE TEŞVİK
EYT nedeniyle emekli olmak için işyerinden ayrılanlardan aynı işyerinde 10 gün içinde işe başlayanlar için işveren 5 puan daha az Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyecek.
EYT’DEN YARARLANAMAYANLAR
EYT düzenlemesi ile 43 yaşında emekli olunabiliyor. Ancak 8.9.1999 yerine 9.9.1999 tarihinde işe giren en kadın 58 yaşında, erkek ise 60 yaşında emekli olabiliyor.
AYLIK TALEPLERİ NE ZAMAN?
EYT yasası yürürlüğe girdikten sonra talepler alınacak, bu sebeple aylık talep tarihini takip eden aybaşından itibaren aylığa hak kazanılabilecektir. Ancak SGK’ nın bu aylık talepleri karşısında sigortalının dosyasında inceleme yapması hatta bunun da bir süreç alması da dikkate alındığında MART ayında aylıkların hepsinin bağlanabilmesi mümkün değildir.
Bu durum nedeniyle aylık talep sahiplerine AVANS verilebilir. Bu durum gecikme halinde sigortalıların mağdur olmalarını engelleyecektir.
Prim ödeme gün sayısını henüz dolduramayanların ise aylık talepleri geçersiz olacağından aylık talebinde bulunmamaları, doldurdukları tarihte aylık talebinde bulunmaları gerekmektedir.
e- DEVLETTEN BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
e-Devlet sistemine giriş yapıldıktan sonra arama kısmına ‘aylık’, ‘emekli’, ‘gelir’ kelimelerinden birini yazdıktan sonra çıkan sonuçlardan ‘gelir, aylık ödenek talep belgesinin verilmesi belgesine tıklanacak. Sonra gelen ekranda ‘yeni başvuru’ sekmesi tıklanacak. Tahsis talep türü olarak ise ‘yaşlılık aylığı’ seçilecek. SSK kapsamında aylık talepe edecekler ‘4A SSK’, Bağkur kapsamında ise ‘4B Bağkur’ seçilecek. Sonra altta yer alan ‘başvur’ butonu tıklanacak. TC kimlik numarası, ad-soyad bilgileri ve ikametgah adresi ekrana otomatik geliyor. Maaş ödemesinin yapılacağı banka seçilerek açıklama kısmına bankanın talep edilen şubesi yazılacak. Diğer iletişim bilgileri de doldurulacak. ‘Aylık alıyor mu?’ sorusunda da evet ya da hayır cevabı mutlaka işaretlenmeli. Sonraki ‘ileri’ butonuna basılacak ve ‘başvur’ butonuna basılarak bilgiler SGK’ya gönderilmiş olacaktır.