PROF. DR. HAYRETTİN İVGİN ÖZBEKİSTAN’DA ULUSLARARASI KONGREYE KATILDI

Özbekistan’ın Semerkant şehrinde 5-8 Kasım 2023 tarihlerinde yapılan VII. Uluslararası Özbekistan’ın Kültürel Mirası Kongresi’ne Vezirköprülü Halk Bilimci Prof. Dr. Hayrettin İvgin de davet edildi.

Özbekistan’ın Semerkant şehrinde 5-8 Kasım 2023 tarihlerinde yapılan VII. Uluslararası Özbekistan’ın Kültürel Mirası Kongresi’ne Vezirköprülü Halk Bilimci Prof. Dr. Hayrettin İvgin de davet edildi. Dünyanın pek çok ülkelerinden (Özbekistan, Rusya Federasyonu, Japonya, Kırgızistan, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İran, Hindistan, Pakistan, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Tataristan, Yunanistan, Avusturya, Almanya, Uygur Özerk Bölgesi, Mısır, Kore, Ermenistan, Macaristan, İngiltere, Tacikistan) 250’yi aşkın bilim insanı, uzman, akademisyen ve sanatçı VII. Uluslararası Kongreye katıldı. Kongrede 23 oturumda bilim insanları bildirilerini ve raporlarını okudular. Özbekistan’ın kültürel mirası ve yeni rönesans temellerinin atılması;doğu milletlerinin el yazmalarının baş yapıtları, seçkin 100 el yazması ile 114 el yazması Kuranların irdelenmesi; minyatürler, süslemeler, Özbekistan’ın arkeolojik ve mimari anıtları, korunmaları; sinema ve medya dünyası; dünyadaki Özbekistan koleksiyon eserlerinin yayımlanmaları, insanlığa kazandırılması; temel eserler geleceğe nasıl miras bırakılabilir;Orta Asya’nın müzeleri ve kütüphaneleri; Orta Asya’nın tarihi ve sanatı, araştırmalar ve keşifler gibi konular çerçevesinde bildiriler ve raporlar okundu, üzerlerinde tartışmalar yapıldı. Kongre, Özbekistan’ın yeni inşa edilmiş olan kongre merkezi ile ondan fazla 5 yıldızlı  otellerin bulunduğu “İpek Yolu Semerkand-12 Reasons”adı verilen Semerkand’ın bu özel bölgesindegerçekleştirildi. Kongrenin bildiri ve sunumları Minyon Otel ile SemerkandEmir Timur Otelinin salonlarında yapıldı. Kongrede sergiler de açıldı. Bu sergiler şunlardı: Özbekistan’a ait 70 ciltlik kültürel miras ansiklopedisi sergisi, Özbekistan’a ait 16 ciltlik mimarı epigrafik kitaplar ve albümler sergisi, Doğu minyatürlerinden tarihsel kişiliklere ait epigrafik sergiler, Macar Bilimler Akademisinin oryantalist tarihi kişilikleri ve ArminiusVamberi’nin çalışmaları sergisi. Kongreyi; Özbekistan UNESCO Milli Merkezi, IRCICA (İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi), TÜRKSOY (Uluslararası Türk Kültür Teşkilatı), Uluslararası Türk Akademisi (International TurkicAkademy) ortaklaşa düzenledi. Uluslararası Petrol Hizmet Şirketi (Eriell Grup), Özbekistan Bilimler Akademisi, Özbekistan Tarih Devlet Müzesi, Özbekistan Sanat Akademisi, Özbekistan Kültür Bakanlığı, Sinematografi Ajansı, Kültürel Miras Ajansı sponsorluklarda bulundular.Bu etkinliğin gerçekleştirilmesinde Özbekistan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığına bağlı çalışan  Kültür ve Sanatı Geliştirme Vakfı, en büyük sorumluluğu alan bir kuruluş olmuştur. Prof. Dr. Hayrettin İvgin de Minyon Otel’in 2. katındaki West Journeysalonunda “Türk-Özbek Kukla Sanatı” ile ilgili konuşmasını gerçekleştirdi. Özbek koğırçak kukla sanatı ile Türk el kuklası sanatı olan İbiş kuklasını ve gölge oyunu sanatı Karagöz’ü anlattı. İki ülkenin birbirine benzeyen bu kukla sanatının benzerliklerinden söz etti. Bu iki sanatın nasıl ve hangi çalışmalarla gerçekleştirilebileceğini, insanlığın hizmetine sunulabileceği konusunda öneriler getirdi. Türkiye ile Özbekistan’ın birlikte dosya hazırlayarak UNESCO’ya başvurulması, bu kukla sanatlarının insanlığın somut olmayan kültürel mirası olarak temsili listeye alınmasının teklif edilmesini tavsiye etti. Bu öneri oturumda kabul edildi . 250’yi aşkın delegelerden Türkiye’den gelenlerin sayısı 15’i geçiyordu.Tabiki bu sayıya Türkiye’deki kurumlardan gelen görevliler dahil değildir. Hemşehrimiz Prof. Dr.Hayrettin İvgin de bildiri ve raporunun okunmasının dışında; WOSCU için hazırlanan belgesel çekiminde Samarkand Emir Timur Otelinde on dakikalık konuşma yaptı. Ayrıca Özbekistan’ın Rezistans TV haber programı için yine SemerkandRegistan Medreselerinin bulunduğu mekânda televizyonda konuşması ve  çekimi yapıldı.Minyon Otelde Tacikistan Radyosu programı için 10 dakikalık röportaj yapıldı. Röportaj, gazeteci DurdaneRasulova tarafından gerçekleştirildi.Hayrettin İvgin,Özbekistan basını ve Özbekistan radyosu için 5 dakikalık Hayrettin İvgin’in görüşlerinin yansıtıldığı radyoröportajı ayrıca yapıldı . Özbekistan’ın tanınmış gazeteci-yazarı ve romancısı Kulman Açıl için yapılan belgesel için bir video çekimine 12 dakikalık ayrıca konuşma yaptı. Bu konuşmada KulmanAçıl’ın Türkiye’de yayımlanan “Erkekçe Sözüm” adlı hikâyeler kitabı ve KulmanAçıl’ın  sanatı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Kongre’de bildiri sunanlara birer katılım sertifikası verildi ve Özbek geleneği olan çapan (cübbe) giydirildi. Semerkant’ı gezmek ve dolaşmak fırsatı da elde edildi.Registan’daki o muhteşem medreseler gezildi. Ayrıca Emir Timur’un (1336-1405) Türbesi 2 defa ziyarette bulunuldu. Semerkant’taki Uluğ Bey Rasathanesi’ne bir ziyaret yapıldı. Emir Timur’un  torunu olan ve imparatorluğun 4. Sultanı olan Uluğ Bey (1394-1449) bu rasathaneyi 1421 yılında ve 3 katlı silindirik bir yapı olarak inşa ettirmiştir. Ayrıca Afrasyab Müzesine gidildi.Afrasyab’ınsarayını süsleyen duvar resimlerigörüldü.Arkeolojik kazılarda elde edilen buluntuların sergileri gezildi, bilgi edinildi. Bilindiği gibi Efrasyab ya da Afrasyab, “Şu Destanı”nda adı geçen Alp Er Tunga’dır. Alp Er Tunga öldü mü? Issıs acun kaldı mı? Ödlek (felek) öcün aldı mı? İmdi yürek yırtılır diye başlayan Şu Destanı, ilk Türk destanlarındandır.Afrasyab’la ilgili bazı bilgileri İran’ınşehrengiz yazarı Firdevsî’nin “Şehnâme” adlı Mesnevisi’nden öğreniyoruz. Başarılı ve verimli bir kongre gerçekleştirilmiştir. Bu kongrenin büyük emek ve zahmetini Özbekistan Kültürel Mirasını Koruma ve Popüleştirme Dünya Topluluğu Başkanı Dr. FırdavsAbdukhalikov, Özbekistan Kültürel Mirasını Araştırma Koruma Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Bahtiyar Fazılov, Özbekistan Kültürel Miras Projesi Koordinatörü Dr. Rüstem Jabbarov, Proje Departman Sorumlusu NilufarEsmirzaeva gibi şahsiyetler yüklenmiştir. Onları ve ekiplerini kutluyor ve teşekkür ediyoruz. Prof. Dr .Hayrettin İvgin İstanbul rotalı uçakla,Semerkant’a 03 Kasım 2023 günü giderek 09 Kasım 2023 günü Ankara’ya dönmüştür.