Ülkemizde EYT ile birlikte 43 yaşında erkek 40 yaşında kadınlar emekli olabilmektedir. Maalesef bu durum hem bütçeye büyük bir yük getiriyor hem de 1 gün sonra çalışmaya başlayan 15 yıl sonra emekli olabiliyor.
Bugün itibarıyla 16 milyona yakın emeklinin olduğu ülkemizde çalışan sayısına oranla bir emekliye 1.58 çalışan şeklinde oluşuyor.
ÇALIŞAN EMEKLİ ORANI
Sosyal güvenlik sisteminde her 4 çalışana 1 emekli düşmesi beklenir. 1980’e kadar bizdeki durum bu oranı karşılamasa da yakın iken, 1990’larda emeklilik yaşının 40’a kadar düşmesiyle oran 2’nin altına düşmüştür.
Ancak özellikle 2000’lerden itibaren, istihdamdaki artış hızı emekli artış hızını karşılamamaya başlıyor ve oran daha da düşüyor. 2000’den bu yana ise iki çalışana bir emekli düşüyor iken bu oranın da altına düştü.
Özellikle son aylarda EYT ’deki düzenleme ile oran iyice bozuldu. 2022 Aralık ayında her 1,89 çalışana 1 emekli düşüyordu. Sadece 6 ayda bu sayı 1,69’a geriledi. Su anda da 1.58 olarak görülüyor.
Bugün her 10 kişiden biri 65 yaşın üzerinde. TÜİK’ in nüfus projeksiyonlarına göre 2060’da her 4 kişiden biri 65 yaşın üzerinde olacak. Bu tabloya ne SGK dayanacak ne de Türkiye’nin işgücü yapısı bunu karşılayacak.
Avrupa ülkelerinde emeklilik yaşı üzerinde fazlaca değişim olmuyor. Kriterler birbirine yakın durumda olduğu gibi özellikle yaş konusunda indirim söz konusu olmadığı gibi artışlar yaşanıyor.
Ülkenin genel ekonomik seviyesi ve iş gücünün yaş ortalaması bu noktada dikkate alınan ölçütler arasında yer alıyor. Bununla birlikte yatırılan prim sayısı ve çalışma süresi gibi detaylar da bireysel açıdan hak elde etmek için kullanılıyor.
Türkiye’de çalışan kişilerin emeklilik yaşı belirlenirken sigorta başlangıç tarihi dikkate alınıyor. Kişinin çalışma hayatına başladığı tarihe göre emeklilik hakkı elde edeceği yaş da değişiklik gösteriyor.
Türkiye emeklilik yaşı hesaplamasında sigortalılık süresinin başlangıç süresi ve tamamlanan prim günü ön plana çıkıyor. Bu aşamada sigortalılığın başlangıcına bağlı olarak 55 yaşında emekli olma şansı bulunuyor. Bununla birlikte son düzenlemeler ile birlikte erkek çalışanların en az 60 yaşını ve belirli prim gününü tamamlamış olmaları gerekiyor. Kadınlarda ise en erken emeklilik yaşı 58 olarak düzenleniyor.